Informatie over houtkachels
Hout stoken is synoniem voor gezelligheid en weldadige vlammen. Onderbewust spelen de aspecten vrijheid en onafhankelijkheid mee bij de beslissing om voor een houtkachel te kiezen. Je koopt je brandstof niet bij een of andere illustere onbekende uit het Verre Oosten of de Balkan maar bij de houtboer in je buurt. Je hebt zicht op je voorraad. Je bent niet gebonden aan contracten. Je verwarmingssysteem werkt altijd, ongeacht het al dan niet beschikbaar zijn van elektriciteit.
We wonen vlakbij de Europese houtschuur.
Voor wat de productie en toelevering van stookhout aangaat, is het vlakbij gelegen Duitsland het bosrijkste gebied van Europa. De hoeveelheid commercieel beheerde en her-aangeplante stookhout-bossen oversteeg in de laatste jaren steeds het kwantum benodigd en verkocht brandhout. Ondanks een stijgende vraag groeit de bosoppervlakte dankzij een geprofessionaliseerd toezicht toch jaar na jaar aan. Dat is een eerste factor die de verkoopprijzen van brandhout onder controle houdt. De bosoppervlakte bedraagt circa 11 miljoen hectare met een gemiddelde van 320m³ houtopbrengst per hectare.
De prijzen van brandhout vertonen weliswaar een stijgende tendens. Dat is niet te wijten aan een te klein aanbod maar komt vooral tot stand door enerzijds de voortdurende hausse van andere energieën als mazout, elektriciteit en gas. Anderzijds hebben nieuwe, comfortabelere leveringsvormen een invloed op de kosten om het hout tot bij de gebruiker te brengen. De houtprijs en -beschikbaarheid is variabel naargelang regio en gevraagde houtsoort. In landelijke gebieden zijn de houtvoorraden groter dan in verstedelijkte gebieden. Ook de ter beschikking staande logistieke capaciteit is sterk bepalend voor de prijs die je voor stookhout betaalt.
Door de kleine afstand tussen die Europese houtschuur en ons land zijn we verzekerd van een continue en voldoende grote aanvoer van brandhout. De goede verbindingen en mogelijkheid om massale hoeveelheden te transporteren maken dat de invloed van de vervoerskost op de uiteindelijke brandhoutprijs voor ons eerder klein is.
Nieuwe leverwijze maakt hout tot een comfortabele en propere brandstof
Ongeveer een derde van alle gezinnen verwarmt –deels of volledig- met brandhout. De meeste eindverbruikers betrekken hun brandhout de dag van vandaag onder de vorm van kachel-klare gezaagde en gekloven houtblokken. Wanneer de houtblokken los gestort worden, zorg je zelf voor het stapelen en bewaren in een droge en goed geventileerde houtmijt. Tegenwoordig leveren de meeste houthandelaren ook aan op nette en voor-gestapelde pallets. Stoken met hout is op die wijze comfortabel, proper en geen karwei meer.
Een goede houtkachel kan niet zonder goede schouw.
Het is belangrijk over een goed werkende schouw te beschikken. Dat wil niet zeggen dat, in tegenstelling tot wat je zo vaak hoort, een bestaande gemetselde of uit schouwpotten opgetrokken schouw, hoe-dan-ook met een inox flexibel bekleed moet worden. Meestal gebruik je de schouw verder zoals je altijd al gedaan hebt.
Je kan er meer over lezen in de rubriek schouwen van deze website of kom even langs. We geven je graag meer advies in onze toonzaal.
Als er helemaal geen schouw aanwezig is, kan een ‘extern’ schouwkanaal uitkomst bieden. Voor een houtkachel is het noodzakelijk van dat kanaal uit dubbelwandige, geïsoleerde inox buizen op te trekken. Je kan bij ons terecht voor de levering van die materialen en desgewenst voeren wij –in combinatie met een bij ons aangekochte kachel of haard- ook de plaatsing uit. Een dubbelwandig rookkanaal wordt meestal tegen een buitenmuur bevestigd maar kan ook, door middel van de correcte dakdoorvoer, bij platte en hellende daken gebruikt worden.
Het enige goede hout is droog hout.
Sparrenhout –zo dikwijls als minderwaardig brandhout bestempeld- met een ‘droogmassa’ van 5,2 kWh/kg levert veel meer warmte op dan beukenhout met maar 5,0 kWh/kg. Nat hout stoken, betekent dat je het in het hout aanwezige water eerst tot kooktemperatuur moet brengen zodat het kan verdampen om vervolgens pas het hout te verbranden en warmte op te wekken. Aan dat kook-en verdampingsproces gaat enorm veel energie verloren en het risico op condensatie neemt toe.
Vers gekapt beukenhout met een watergehalte van 50% heeft een warmte-waarde van 2,16 kWh/kg. Gemengd, luchtdroog brandhout met 20% watergehalte levert gemiddeld 4,02 kWh/kg op. Met andere woorden: 2,5 kg droog brandhout wekt het warmte-equivalent van een liter mazout op.
Wist je trouwens dat veel mensen het typische geluid van het tegen elkaar tikken van twee goed gedroogde houtklompjes, de klik, associëren met huiselijkheid en een goed gevoel?
Keurmerken, vermogen en rendement
Wanneer het woord verbruik in de mond genomen wordt, tovert men tegelijkertijd de begrippen vermogen en rendement te voorschijn. Vaak worden beide termen, hoewel totaal verschillend, op één hoopje gegooid en verwarrend gebruikt.
Het vermogen van een kachel wordt uitgedrukt in watt (of kilowatt) en geeft aan hoeveel warmte een kachel kan genereren. Het rendement van een kachel wordt uitgedrukt in % en geeft aan hoe efficiënt de kachel werkt.
Een goede houtkachel, die aan de toekomstige en meest veeleisende normen voldoet, mag een rendement hebben dat schommelt tussen de 75 en 85%! Je zou kunnen denken dat je jezelf arm stookt met de ene kachel en rijk met de andere. Niets is minder waar. De bedoeling van de rendements-norm is net dat er geen kachels meer verkocht kunnen worden die niet zuinig genoeg zijn.
Voorbeeld rendement en stookkost houtkachel
Volgend rekensommetje maakt een en ander duidelijker: Veronderstel dat je 6m³ hout per jaar opstookt en dat je daarvoor 80€/m³ zou betalen. Beide veronderstellingen liggen aan de hoge kant want wellicht zal je minder opstoken en zal je minder voor je hout betalen. We overdrijven net om duidelijk te maken dat het allemaal zo’n vaart niet loopt.
In bovenstaande veronderstelling heb je dus een stookkost van €480 per jaar. Welnu met de kachel met 85% rendement zou je dus 10% -zijnde €48- per jaar uitsparen ten opzichte van de kachel met ‘slechts’ 75% rendement. Het verschil is erg klein.
Deze ongemakkelijke waarheid proberen fabrikanten en handelaren wel eens te maskeren door zich achter –al dan niet zelf verzonnen en Scandinavisch ogende- keurmerken te verbergen. Alles om toch maar niet met de naakte cijfers op de proppen te moeten komen.
Slim stoken door verschillende houtsoorten te mengen
Voor het tussenseizoen -wanneer je wil bijverwarmen en (nog) geen behoefte hebt aan langdurige, hoge temperaturen- grijp je naar de lichtere houtsoorten als spar, berk en den. Ze verbranden rapper en geven snel warmte af. Ideaal wanneer je op een frisse lente- of herfstavond de kachel enkele uurtjes wil laten branden. Deze houtsoorten zijn ook goedkoper.
De hardere houtsoorten als es, eik, beuk en fruithout zijn dan weer onovertroffen warmhouders tijdens de koudste wintermaanden. Ze branden trager, met levendige vlammen, produceren minder rook en geven veel, langdurige warmte af. Dat is makkelijk wanneer je de kachel langere tijd wil aanhouden.
Wanneer je met hout stookt, controleer je de temperatuur in huis door de hoeveelheid hout die je oplegt in de gaten te houden. Ongeacht welke houtkachel je aanschaft, het lukt nooit of te nimmer van de kachel tot barstens toe te vullen en de luchtregelaar dan tot zijn minimum terug te schroeven. Dat is geen stoken maar roken! Om het beste en meest gelijkmatige warmte-resultaat te bekomen, stook je best houtblok per houtblok.
Als je weinig warmte nodig hebt, stook je de lichtere houtsoorten en leg je zeker niet te veel hout in één keer op de kachel. Bij hevige koude mag je al eens een blok extra voeden en schakel je over op de hardere houtsoorten.
Met hout stoken vergt wat ervaring en een klein beetje inspanning maar in ruil geniet je van weldoende, doordringende warmte met een onvergelijkbaar vlammenspel.
Waar en hoe brandhout bewaren
Opslagplaats
Ook wie droog en kachel-klaar brandhout aanschaft moet zijn voorraad tegen de regen beschermen en in een goed geventileerde houtmijt onderbrengen. Zelfs voor droog ingeslagen brandhout is een –vochtige- kelder of –onverluchte- garage niet de geschikte opslagplaats. Het hout zal beschimmelen.
Stapel het hout nooit direct op de grond. Liefst zelfs 15 tot 20 cm afstand tussen de aarde en het hout aanhouden. Dat doe je door het hout op paletten of, beter nog, op (ronde) balkjes te leggen. Tussen de houtrijen onderling een afstand van minstens 10 cm bewaren zodat de wind vrij spel heeft en het drogen bespoedigt.
Droogtijd brandhout
Wie geld wil uitsparen koopt zijn hout vers uit het bos, verzaagt, klieft en stapelt zelf. Het hout heeft na de kap een watergehalte van 50% of meer en is daarmee veel te nat voor onmiddellijk gebruik. Drogen tot een waterinhoud van 20% of minder is onontbeerlijk voor een efficiënte warmte-opbrengst. Hoe lang dat droogproces duurt is afhankelijk van de houtsoort, de deugdelijkheid van de opslagplaats en de weersomstandigheden maar op een termijn van 2 en soms wel 3 jaar mag je toch wel rekenen om het hout op natuurlijke wijze te drogen.
Zaag en klief brandhout kort en klein
Klief je hout zo snel mogelijk. Om te beginnen verloopt het klieven makkelijker want het hout is nog zacht en door het kleinere volume zal de houtklomp sneller en beter drogen. Zaag en klief je hout kort en klein. Het werk wordt er zo niet minder op maar de warmte-opbrengst zal beduidend hoger liggen wanneer je kleinere, droge houtklompjes kan stoken. Stel je voor dat je in een keer een dik telefoonboek op het vuur gooit: Je zal amper vuur en warmte hebben. Na verloop van tijd zal het vuur zelfs doven. Als je datzelfde telefoonboek daarentegen blad voor blad opstookt, heb je een hevig vuur dat veel warmte oplevert.
Dagvoorraad binnen bewaren
Verwarm het hout voor. Leg steeds een dag-voorraadje klaar in een verwarmde ruimte, in de buurt van de kachel. Je zal merken dat het hout makkelijker ontsteekt, beter en langer brandt dan wanneer je het direct uit de ijskoude buitenlucht op de vlammen gooit.
Wil je na het lezen van al deze informatie meer houtkachels zien?
- Kom langs in onze toonzaal, je vindt er een ruim aanbod aan toestellen. Je kijkt rustig en ongestoord rond of we geven je advies en informatie als je dat graag wil.
- In onze rubriek referenties kan je foto’s zien van, en commentaren lezen over, toestellen die wij al bij andere cliënten plaatsten.
- Brochures en extra informatie over pelletkachels kan je in de download-zone van onze website.
Checklist kachels
Print de handige checklist af vooraleer je langskomt. Zo kunnen we u van bij de start correct informeren!